Leefstijl en (chronische) pijnklachten: Het belang van ontstekingsremming en herstel

Veel mensen worden dagelijks geconfronteerd met (chronische) pijn, wat hun kwaliteit van leven sterk beïnvloed. De zoektocht naar blijvende pijnvermindering is vaak complex, waarbij medicatie slechts een deel van de oplossing kan zijn. Steeds meer onderzoek toont aan dat een ongezonde leefstijl invloed heeft op het in stand houden van pijnklachten. Factoren zoals voeding, beweging, slaap en stress hebben invloed op de ontstekingswaarden in het lichaam en kunnen het herstelproces aanzienlijk beïnvloeden.

Wat zijn ontstekingen: Ontstekingen zijn een natuurlijke reactie van het lichaam op beschadiging, infecties of andere schadelijke invloeden. Deze ontstekingsreactie zorgt ervoor dat het lichaam zichzelf probeert te beschermen en te genezen. Hoewel sommige ontstekingen zichtbare symptomen kunnen veroorzaken, zoals roodheid, zwelling, warmte, kunnen andere ontstekingen intern (binnen in) plaatsvinden en geen externe (van buiten af) tekenen vertonen.

Hoe ontstekingen pijn veroorzaken:

Wanneer het lichaam ontstekingen produceert, komen er ontstekingsstoffen vrij, zoals prostaglandinen en cytokinen. Door langdurige blootstelling aan deze stoffen kunnen de zenuwen beschadigd raken en gevoeliger worden voor pijnprikkels. Dit betekent dat zelfs lichte prikkels of bewegingen pijn kunnen veroorzaken. De zenuwen in ontstoken weefsels reageren sterker, wat leidt tot pijn die vaak sterker is dan de werkelijke schade aan het weefsel.

Rol van ontstekingen bij acute en chronische pijn:

Bij acute pijnklachten is de ontsteking vaak het gevolg van een letsel, zoals een verstuiking, botbreuk, of infectie. Deze ontstekingsreactie zorgt voor een afweermechanisme dat gericht is op herstel. De pijn fungeert als een waarschuwing voor het lichaam om overbelasting van het getroffen gebied te voorkomen. Wanneer de klacht en ontsteking goed wordt behandeld en het herstelproces vordert, verdwijnt de pijn vaak geleidelijk. Echter, als de ontsteking niet effectief wordt aangepakt, kan de pijn aanhouden en het herstel belemmeren.

Bij chronische aandoeningen zoals artritis (artrose), fibromyalgie en andere ontstekingsziekten blijft de ontstekingsreactie in het lichaam vaak verhoogd, zelfs zonder dat er sprake is van een acuut letsel of infectie. Dit kan leiden tot voortdurende ontsteking in gewrichten of andere weefsels. Acute pijnklachten die niet goed worden behandeld of waarbij ontstekingen blijven aanhouden, kunnen na verloop van tijd chronisch worden.

Invloed van leefstijl op ontstekingswaarden en pijn:

Voeding: Bepaalde voedingsmiddelen hebben ontstekingsremmende eigenschappen, zoals voedingsmiddelen rijk aan omega-3-vetzuren, zoals vette vis, noten en zaden. Ook voeding die rijk is aan antioxidanten (vitamines), bijvoorbeeld in groenten en fruit, heeft een ontsteking verlagende functie. Tegelijkertijd kunnen bewerkte voedingsmiddelen, suikers en transvetten ontstekingen bevorderen.

Beweging: Regelmatige fysieke activiteit, zoals wandelen, fietsen of zwemmen, helpt ontstekingen te verminderen. Beweging stimuleert de bloedcirculatie en het lymfesysteem, waardoor herstelstoffen zoals zuurstof en voedingsstoffen sneller naar spieren en gewrichten worden gebracht. Daarnaast versterkt lichaamsbeweging de spieren, wat de druk op gewrichten vermindert en de kans op overbelasting (wat gepaard gaat met ontstekingen) verlaagd.

Slaap: Tijdens de slaap vindt het herstel van cellen en weefsels plaats, wat essentieel is voor het behoud van een gezond immuunsysteem en het reguleren van ontstekingsreacties. Bij verminderde slaapkwaliteit wordt de afgifte van deze ontstekingsbevorderende stoffen verhoogd, wat de nociceptieve pijnperceptie versterkt (zenuwen worden gevoeliger voor pijnprikkels) en het herstel van weefsels vertraagt.

Stress: Cortisol, een hormoon geproduceerd door de bijnieren als reactie op stress, speelt normaliter een rol in het remmen van ontstekingen. Echter, bij chronische stress blijft cortisol langdurig verhoogd, waardoor het immuunsysteem wordt ontregeld. De balans van ontstekingsstoffen raakt verstoord en immuun cellen reageren minder op cortisol.

Bronvermelding:

1.       Mediators of Inflammation as Targets for Chronic Pain Treatment. (2013). PMC. Geraadpleegd van https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3848385/

2.       The Role of Diet as a Modulator of the Inflammatory Process in the Neurological Diseases. (2021). PMC. Geraadpleegd van https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10057655/#:~:text=Dietary%20factors%20have%20been%20identified,6%20(IL%2D6).

3.       Physical Activity and Exercise for Chronic Pain in Adults: An Overview of Cochrane Reviews. (2017). PMC. Geraadpleegd van https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5461882/

4.       Sleep Disturbance, Sleep Duration, and Inflammation: A Systematic Review and Meta-Analysis of Cohort Studies and Experimental Sleep Deprivation. (2015). PMC. Geraadpleegd van https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4666828/

5.       Elevated Inflammatory Markers in Response to Prolonged Sleep Restriction Are Associated with Increased Pain Experience in Healthy Volunteers. (2009). PMC. Geraadpleegd van https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1978405/